To, że istnieje związek pomiędzy stanem umysłu a oddychaniem udowodnili już starożytni jogini. Proces oddychania jest wykorzystywany jako narzędzie terapeutyczne, pomocne w radzeniu sobie ze stresem negatywnym. Ten behawioralny sposób pozwala zapewnić poczucie bycia „tu i teraz”, panowania nad sobą oraz wewnętrzne uspokojenie. Oddychanie jest również powszechnie wykorzystywane w medycynie behawioralnej, która jest gałęzią medycyny naturalnej i zajmuje się zwalczaniem bólu oraz biologicznym sprzężeniem zwrotnym.
W naszych codziennym funkcjonowaniu często nieświadomie używamy stwierdzeń, które świadczą o tym, że ten związek między naszym stanem umysłu a oddechem istnieje np. jak jesteśmy czymś oczarowani mówimy, że zapiera nam dech w piersiach bądź czekając z niecierpliwością, wstrzymujemy oddech. Kiedy łapiemy drugi oddech, zazwyczaj jesteśmy gotowi do ponownego działania, po czasie wyczerpania. Możemy też odetchnąć z ulgą, gdy coś trudnego, znaczącego dla nas dobiegło końca.
Emocje, które przeżywamy bardziej intensywnie mają odzwierciedlenie w naszym sposobie oddychania, zaburzając jego spokojny i nieprzerwany rytm. Odczuwając złość, zwykle oddychamy krótko i szybko, łapiąc powietrze. Strach powoduje, że oddech jest płytki i szybki. Smutkowi towarzyszy często płacz, a gdy odczuwamy ulgę, wzdychamy. Uczucia takie jak radość, miłość, wybaczenie sprawiają, że zaczynamy oddychać w sposób spokojny i miarowy.
W psychoterapii dążymy do tego, aby osiągnąć wewnętrzną równowagę. Niezbędna jest praca poznawcza, emocjonalne przepracowanie traum z przeszłości oraz budowanie nowych nawyków w działaniu.
Świadomość tego jak oddychamy na co dzień może pomóc w wyciszaniu emocji i przejęciu kontroli nad procesem uspokajania siebie, radzenia sobie ze stresem oraz podejmowaniu nowych wyzwań. Jak to sprawdzić? Poniżej krótkie ćwiczenie:
- Zamknij oczy. Usiądź wygodnie. Połóż prawą dłoń na brzuchu, lewą umieść pośrodku klatki piersiowej.
- Staraj się oddychać w sposób naturalny dla siebie. Zaobserwuj, która dłoń unosi się wyżej, gdy wdychasz powietrze – dłoń na klatce czy na brzuchu?
- Jeśli porusza się brzuch to oznacza, że oddychasz przeponą. Jeśli nie porusza się lub porusza się mniej niż klatka piersiowa to oddychasz klatką piersiową.
Czym się różnią te dwa sposoby oddychania?
Oddychanie piersiowe często wiąże się z uczuciem niepokoju lub innym silnym uczuciem. Jest płytkie, nieregularne, szybkie. Podczas oddechu klatka piersiowa rozszerza się, a ramiona unoszą do góry. Osoby, które odczuwają niepokój obserwują u siebie wstrzymywanie oddechu, hiperwentylację, obawę przed utratą świadomości Warto wiedzieć, że jeśli do płuc dociera niewystarczająca ilość powietrza, krew nie jest odpowiednio natleniona, zwiększa się tętno i napięcie mięśniowe, co w konsekwencji włącza reakcję stresową w organizmie. Dlatego zdrowsze dla organizmu jest oddychanie przeponowe.
Oddychanie brzuszne jest naturalne i właściwe dla niemowląt i dorosłych podczas snu. Powietrze jest wciągane głęboko do płuc i wydychane w rytm skurczów i rozkurczów przepony. Oddychanie jest równomierne i niczym nieskrępowane. Ponadto układ oddechowy jest w stanie wypełnić swoje zadanie polegające na wytworzeniu energii z tlenu i usunięciu zbędnych produktów przemiany materii.
Jak nauczyć się oddychania przeponowego? Poniżej kolejne ćwiczenie:
- Usiądź wygodnie / połóż się płasko na podłodze, zamknij oczy, ręce ułóż blisko tułowia, dłonie skierowane ku górze.
- Skoncentruj się na oddechu i połóż dłoń w miejscu, które wydaje się najbardziej wznosić i opadać.
- Umieść obie dłonie na brzuchu, zwróć uwagę jak przy wdechu unoszą się, a na wydechu opadają.
- Jeśli pojawia się problem z oddychaniem brzusznym delikatnie naciśnij na brzuch przy wydechu i pozwól wypchnąć Twoje dłonie przy wydechu.
- Jeśli to nie pomaga połóż się na brzuchu z głową wspartą na splecionych dłoniach. Próbuj wykonywać głębokie oddechy przeponą w taki sposób, żeby czuć jak brzuch naciska na podłogę.
Na koniec dobra wiadomość!
Możesz wpłynąć na to, jak się czujesz, jeśli zaczniesz rozpoznawać i nazywać emocje, które przeżywasz w danym momencie, oraz nauczysz się oddychać w sposób świadomy. Wszyscy bowiem możemy korzystać z tego skutecznego narzędzia w walce ze stresem. Decyzja należy do Ciebie co z tym dalej zrobisz 😊
